Διαβάσαμε στην ιστοσελίδα της "ΣΤάΣΗΣ στο Χαλάνδρι" και αντιγράφουμε:
ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΔΟΜΕΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ
ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
Μια κοινή υπουργική απόφαση που θα υπογραφεί τις επόμενες ημέρες συνιστά τομή στον τρόπο με τον οποίο διαμορφωνόταν η σχέση μεταξύ διοικήσεων των δήμων και δημοτών, μεταξύ κράτους, ιδιωτικών και κυρίως δημόσιων δομών φροντίδας παιδιών προσχολικής ηλικίας. Σχέσεις που η μέχρι σήμερα συναρμογή τους έδινε την εικόνα που συναντάει ο κάθε γονιός όταν κάθε μέρα αφήνει τα παιδιά του σε παιδικούς - βρεφονηπιακούς σταθμούς και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών που λειτουργούν με ευθύνη των ΟΤΑ.
Πολλά πράγματα πρόκειται να αλλάξουν αν ισχύσει το σχέδιο των υπουργείων Υγείας –Απασχόλησης και Οικονομικών το οποίο βγήκε στο φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες. Με δεδομένη την παύση της χρηματοδότησης από το Δ κοινοτικό πλαίσιο (γνωστού ως ΕΣΠΑ) στήριξης δομών φροντίδας και φύλαξης παιδιών από την αρχή του επόμενου χρόνου, επιχειρείται η χρηματοδότηση τους μέσω της χρηματοδότησης των τελικών δικαιούχων (των μητέρων των οικογενειών) με έναν άμεσο διπλό στόχο:
1. την ενίσχυση των ιδιωτικών δομών φύλαξης και φροντίδας πράγμα που δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς καθώς βασικός στόχος στις κατευθύνσεις του ΕΣΠΑ είναι η ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Με βάση την αρχή της διατήρησης του ανταγωνισμού η χρηματοδότηση είναι υποχρεωτικό να περιλαμβάνει και τις ιδιωτικές δομές. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της διαδικασίας επιλογής της δομής από την οικογένεια που λαμβάνει το περίφημο κουπόνι. Το πελατολόγιο τους θα αυξηθεί τόσο γιατί θα δοθεί η δυνατότητα σε περισσότερους να εγγράψουν τα παιδιά τους σε αυτές, όσο και γιατί γονείς θα μεταφέρουν τα παιδιά τους από τους δημόσιους σε ιδιωτικούς
2. την μείωση της κρατικής ενίσχυσης προς τις δημοτικές δομές. Για τις θέσεις που κάθε δημοτική δομή θα έχει στο πρόγραμμα θα εισπράττει συμφωνηθέν αντίτιμο. Με βάση αυτό θα δίνεται η δυνατότητα στην κυβέρνηση όχι μόνο να μην αυξάνει τις κρατικές δαπάνες αλλά και να τις μειώνει. χωρίς να φαίνεται αφού η συμμετοχή της δημόσιας δαπάνης (εθνικοί και κοινοτικοί πόροι) μπορεί να παραμένει σταθερή ή και να αυξάνεται για όσο χρόνο το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα είναι σε λειτουργία Ταυτόχρονα οι δήμοι ενώ πριν για τις θέσεις που κατείχαν παιδιά οικογενειών χαμηλών εισοδημάτων είχαν πολύ χαμηλά τροφεία ή και καθόλου, τώρα μπορούν να εισπράττουν μέχρι και 3.000 € ζεστό χρήμα. Η Ε.Ε. έχει εκφράσει την αντίθεσή της να επιχορηγεί δομές πρόνοιας, θεωρώντας ότι το ζήτημα αυτό αποτελεί αντικείμενο της εθνικής πολιτικής κάθε χώρας. Για το λόγο αυτό στη 4η προγραμματική περίοδο σταματά όποια χρηματοδότηση υπήρξε στο Γ ΚΠΣ. Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί όμως, ότι βασική κυβερνητική επιλογή είναι η μείωση των κρατικών δαπανών που αφορούν την κοινωνική πολιτική και η αντίστοιχη ανάληψη δράσεων από τον ιδιωτικό τομέα.
Είναι προφανές ότι από αυτή την επιλογή του τρόπου χρηματοδότησης προκύπτουν όλοι οι βασικοί μέτοχοι κερδισμένοι: κράτος, δήμοι και κυρίως ιδιωτικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί που θα κερδίσουν από αυτή την ιδιαίτερη συνδιαλλαγή μέσω κουπονιών.
Η επιλογή αυτού του τρόπου ενίσχυσης των δομών φροντίδας δια μέσω των τελικών δικαιούχων για να μπορεί να γίνει λειτουργική και αποδοτική θα πρέπει να συναρμόσει με την αρκετά πολύπλοκη πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στους ΟΤΑ όπου η μετατροπή των δημόσιων δομών σε δημοτικές έχει μέσα από μια πορεία 13 χρόνων δημιουργήσει μια εικόνα με αρκετές αντιθέσεις και αντιφάσεις ανά περιοχή και δήμο. Θεωρούμε ότι μία βασική λειτουργία που η ΚΥΑ αυτή καλείται να εκτελέσει είναι να ενοποιήσει τα κριτήρια με τα οποία οι δήμοι θα παρέχουν υπηρεσίες πρόνοιας στις εργαζόμενες οικογένειες και στα παιδιά τους βάζοντας τους όρους με τους οποίους θα ορίζεται από εδώ και πέρα η κοινωνική πολιτική.: το κλειδί είναι η μετατροπή των δημοτικών δομών φύλαξης ώστε το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών των αντίστοιχων ιδιωτικών να είναι ανταγωνιστικό σύμφωνα προς τους νόμους της αγοράς. Τι εννοούμε με τρεις λέξεις ;
Απογείωση των τροφείων
Η πρώτη, βασική και καθοριστική επίπτωση που θα έχει η γενικευμένη ανά την επικράτεια λειτουργία του νέου τρόπου χρηματοδότησης δια μέσω των τελικών δικαιούχων θα είναι η εκτίναξη των τροφείων σε δυσθεώρητα ύψη τόσο από μεριάς των διοικήσεων των δήμων όσο και από μεριάς των κατόχων ιδιωτικών δομών.
Είναι εντυπωσιακό ότι καμία διοίκηση δήμου μέχρι σήμερα δεν μπόρεσε να δικαιολογήσει το γιατί υπάρχουν τροφεία σχεδόν σε όλους τους δημοτικές δομές φύλαξης και δραστηριότητας στην επικράτεια. Καμιά διοίκηση ποτέ δεν θα μπορέσει να εξηγήσει γιατί τα τροφεία είναι 50€ / μήνα και όχι 30€ ή γιατί υπάρχει αυτή η συγκεκριμένη κλιμάκωση ανάλογα το εισόδημα και όχι κάποια άλλη. Η καλύτερα γιατί να είναι διαφορετική η κλιμάκωση αυτή σε όμορους δήμους ή σε δήμους με αναλογίες πληθυσμού και αναγκών. Τα ερωτήματα αυτά, μάλλον περισσότερο φιλολογικά δεν έχουν απάντηση. Τα τροφεία δεν έπρεπε να υπάρχουν καθώς για τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι δήμοι έχει ο καθένας μας διπλοτριπλοπληρώσει μέσω της φορολογίας καθιστώντας την φορολόγηση της ιδιότητας του δημότη ή του χρήστη των υπηρεσιών του δήμου παράλληλα με αυτή του πολίτη καθαρή ληστεία: η βασική λειτουργία των τροφείων είναι η εμπέδωση της αντίληψης ότι η χρήση δικαιωμάτων συνεπάγεται οικονομικό κόστος που θα πρέπει να καταβάλεις
Αντίθετα στους ιδιωτικούς είναι εύκολο να υποστηρίξει κανείς γιατί τα μηνιαία τροφεία είναι από 400 € και πάνω. Αν υποθέσουμε την τυπική περίπτωση ενός ιδιωτικού παιδικού σταθμού με τροφεία της τάξης των 400€. Είναι πρακτικά αδύνατο να προσελκύσει πελάτες οικογένειες με εισόδημα μικρότερο των 27.000€ που είναι το όριο συμμετοχής στο πρόγραμμα – πρακτικά είναι πολύ δύσκολο να βρει πελάτες και με αρκετά μεγαλύτερα εισοδήματα. Τώρα όμως μπορεί να χρηματοδοτηθεί μέχρι και με 3.000€ αν του έχουν εγκριθεί θέσεις στο πρόγραμμα. Για την σχολική χρονιά που περιλαμβάνει 11 μήνες θα χρειαστούν άλλα 1.400€. Προφανώς αυτά δεν θα τα χάσει ο ιδιοκτήτης της δομής αλλά θα πληρωθούν από την οικογένεια. Έτσι τα μηνιαία τροφεία για την οικογένεια διαμορφώνονται σε 127€. Τα λεφτά αυτά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα είναι χρώματος διαφορετικού από το μαύρο και θα συνιστούν το ζεστό αφορολόγητο χρήμα που ο «υγιής» ανταγωνισμός θα δώσει στους ιδιώτες. Έτσι σε μια ευαίσθητη οικονομικά κατηγορία χαμηλόμισθων οι ιδιωτικοί θα εμφανίζονται με πολύ χαμηλά τροφεία (σε σχέση με αυτά που είχαν) ενώ ταυτόχρονα το ποσοστό κέρδους της ιδιωτικής δομής θα εκτιναχθεί . Αυτό το στοιχείο δηλαδή ο τρόπος που θα εξασφαλίζεται η κερδοφορία στις ιδιωτικές δομές και το ξαφνικό εύκολο κέρδος συνδυαζόμενο με το διογκωμένο πελατολόγιο είναι που καθορίζει τις εξελίξεις και στις αντίστοιχες δημοτικές. Με εξασφαλισμένο πελατολόγιο (υπενθυμίζουμε με λεφτά μέσω ΕΕ και σταθερή χρηματοδότηση για την διάρκεια του προγράμματος) η «αγορά» των υπηρεσιών φύλαξης παιδιών πρακτικά απελευθερώνεται και τα τροφεία θα πάρουν την ανιούσα.
Η απάντηση από τις διοικήσεις των δήμων θα είναι άμεση. Αποδεχόμενες την πρόκληση της «αγοράς» θα ακολουθήσουν και αυτές και θα εκτινάξουν και αυτές τα τροφεία όπως έχει γίνει σε οποιοδήποτε αγαθό η «αγορά» του απελευθερώθηκε. τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Έτσι ένας δήμος που η επιχειρηματική του ανάπτυξη θεωρείται πολιτικό καθήκον θα σπεύσει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία η οποία μάλιστα τώρα θα είναι πιο εύκολη από ποτέ καθώς εδώ έρχεται η δεύτερη πολύ μεγάλη συνεισφορά του νέου τρόπου χρηματοδότησης των δομών φύλαξης: ορίζοντας πολύ αυστηρά κριτήρια για το ποιοι είναι αυτοί που πρέπει να τυγχάνουν των πολιτικών πρόνοιας προσδιορίζει τα όρια του λεγόμενου κοινωνικού και μη ανταποδοτικού χαρακτήρα των υπηρεσιών των βρεφονηπιακών σταθμών και των κέντρων δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. Με κατοχυρωμένο πια τον κοινωνικό χαρακτήρα της δράσης τους οι διοικήσεις των δήμων έχουν πια το δικαίωμα να τα «πάρουν» από όλες τις άλλες κατηγορίες που θα θεωρούνται πια ρετιρέ.
Πρακτικά θα δημιουργηθεί ένα καρτέλ υβρίδιο μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού με ταυτόσημα τροφεία σε μια απελευθερωμέμενη αγορά για το 90% των οικογενειών όπου το κριτήριο βαθμολόγησης από μεριάς των δομών θα είναι το κέρδος και το δικαίωμα της επιλογής ανύπαρκτο για τους δικαιούχους.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα που έχουν οι περισσότερες δημοτικές δομές φύλαξης σε σχέση με τους ιδιωτικούς όπως η καλύτερη αναλογία προσωπικού /παιδιών, η τήρηση του ποσοτολογίου του φαγητού, η στελέχωση με εκπαιδευμένο προσωπικό και κυρίως η δυνατότητα ελέγχου σε όλα τα επίπεδα που μπορεί να έχει ο κάθε δημότης –χρήστης των δομών δεν θα είναι αυτό που θα κατευθύνει την πορεία ανάπτυξης τους αλλά η προσαρμογή τους σε ένα περιβάλλον όπου η κερδοφορία τους θα εξαρτά την ύπαρξή τους.
Αξίζει εδώ να σημειώσουμε πως στόχος του Υπουργείου Απασχόλησης είναι να διατηρηθεί τουλάχιστον ο προηγούμενος αριθμός τελικών δικαιούχων - χρηστών (γυναικών), που ωφελούνταν και από το Γ ΚΠΣ. Ο προϋπολογισμός της συγκεκριμένης δράσης δεν θα είναι τόσο μεγάλος ώστε να καλύψει τις υπάρχουσες θέσεις και να «περισσέψει» και για τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό σημαίνει πως ιδιωτικές και δημόσιες δομές θα δράσουν ανταγωνιστικά, προσφέροντας στον Ο.Ε.Ε μαζί με τις διαθέσιμες θέσεις και ανάλογη έκπτωση, όπως γίνεται σε όλους τους δημόσιους διαγωνισμούς, ώστε να επιλεγεί η πλέον συμφέρουσα προσφορά. Είναι προφανές ότι με δεδομένο και το «μαύρο» χρήμα στη τσέπη ο ιδιωτικό τομέας μπορεί στα πλαίσια του «υγιούς» ανταγωνισμού να καρπωθεί και τη μερίδα του λέοντος.
Ειδικά για τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης που λειτουργούσαν αποκλειστικά με δημόσια χρηματοδότηση (εθνικοί και κοινοτικοί πόροι) και με δεδομένο τον περιορισμένο αριθμό επιχορηγούμενων θέσεων το μέλλον τους διαγράφεται ακόμη χλωμότερο. Οι περισσότεροι δήμοι δεν φαίνονται διαθέσιμοι να χρηματοδοτήσουν με ίδιους πόρους τέτοιου είδους δομές, οι οποίες μάλιστα δεν εμπίπτουν και στη κλασσική κατηγορία της εκπαίδευσης. Είναι σχεδόν σίγουρο πως το επόμενο βήμα θα είναι η αλλαγή του νομικού και θεσμικού πλαισίου τους, ώστε και αυτά, όπως έγινε και με τους παιδικούς να υιοθετήσουν την απαίτηση των τροφείων. Παράπλευρη απώλεια για την διατήρηση των ΚΔΑΠ αποτελεί το γεγονός ότι κανείς τεχνοκράτης δεν έλαβε υπόψη, ότι Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης με τη μορφή που λειτουργούν σήμερα ως δημοτικά δεν υπάρχουν αντίστοιχα στον ιδιωτικό τομέα. Περιορίζοντας λοιπόν τα κοινωνικά κριτήρια των δικαιούχων αυστηρά με βάση το εισόδημα και την εργασιακή κατάσταση αποκλείουν από πολλές οικογένειες το δικαίωμα, να ενταχθούν τα παιδιά τους σε πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης αφενός, αφετέρου δημιουργούν τις συνθήκες για μια ακόμη φορά ο ιδιωτικός τομέας να εισέλθει δυναμικά και να κερδοσκοπήσει ιδρύοντας ιδιωτικά ΚΔΑΠ.
Τρείς σημαντικές επισημάνσεις:
Ø Το νέο περιβάλλον της ανταγωνιστικής οικονομίας στο οποίο καλούνται να ανταποκριθούν οι δημόσιες δομές και με όσα παραπάνω αναφέρθηκαν εγκυμονεί το κίνδυνο μείωσης της ζήτησης των «δημόσιων» θέσεων φροντίδας παιδιών, άρα και σταδιακής αποδυνάμωσής τους ως απαραίτητο θεσμό.
Ø Με την ήδη γνωστή αδιαφανή διαδικασία επιλογής των αιτήσεων των γονέων από τις διοικήσεις των Ν.Π. των δημοτικών παιδικών σταθμών, όπου σε πολλούς δήμους λειτουργεί ως ένας ακόμη ρουσφετολογικός μηχανισμός, δημιουργούνται εύκολα υποψίες ότι το προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο όχι μόνο δεν τον καταργεί, αλλά τον ενισχύει ως τέτοιο μηχανισμό που θα λειτουργεί απλώς σε ένα άλλο επίπεδο και φυσικά πιο ελεγχόμενο από τη κεντρική διοίκηση.
Ø Η πολιτική επιλογή να μην αποτελούν δικαιούχοι του προγράμματος οι άνεργες γυναίκες ή/και εκείνες που συμμετέχουν σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης φανερώνει εν μέρει και τη αλλαγή της στρατηγικής του ΕΣΠΑ σε σχέση με εκείνη του Γ ΚΠΣ, όπου στο σύνολό του «ωφελεί» τους εργαζόμενους των επιχειρήσεων (μέσω κατάρτισης, μέσω τέτοιων κοινωνικών προγραμμάτων), με σκοπό βέβαια την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων
Το πρόγραμμα αυτό δεν θα συνεχίζεται επ΄άπειρο. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι με το τέλος του ΕΣΠΑ (της 4ης προγραμματικής περιόδου που λένε οι των Βρυξελών) θα σταματήσει κάθε χρηματοδότηση και το σύστημα της πρόνοιας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας θα στηρίζεται μόνο στην κρατική ενίσχυση και στα τροφεία. Με το κράτος να συμμετέχει όλο και λιγότερο, τους επιχειρηματικούς δήμους να αυξάνουν τα τροφεία όλο και περισσότερο, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι θα επικρατήσει από το 2014 και μετά;
Είναι τόσο εύκολο όσο είναι σήμερα δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι η ανάπτυξη των δημοτικών σταθμών, το χτίσιμο νέων με σύγχρονες εγκαταστάσεις, και η επίκληση της ικανοποίησης των αναγκών των πολιτών που γίνεται σε κάποιους ΟΤΑ μέχρι το ακριβώς αντίθετο την ανυπαρξία δομών σε κάποιους άλλους, είναι τμήματα του ίδιου σκηνικού που στήνεται και που έχει σαν στόχο την προετοιμασία των δήμων για την απελευθέρωση των υπηρεσιών πρόνοιας σε παιδιά, τον απογαλακτισμό από τον κοινωνικό μη ανταποδοτικό χαρακτήρα που πρέπει να έχουν και την πρόσδεση τους στις ανάγκες μιας «αγοράς» που αντί να εξυπηρετεί γονείς και παιδιά θα την εξυπηρετούν αυτοί.
Γερολυμάτος Κώστας - Κρικέλα Αθηνά
Τι προβλέπει η ΚΥΑ για την χρηματοδότηση:
1. Σταματάει η χρηματοδότηση προς τις υπάρχουσες δομές (Δήμους ή ιδιώτες). Στο εξής η επιχορήγηση θα δίνεται απ΄ευθείας σε κάθε μητέρα που θα αιτείται την ενίσχυση
2. Δικαίωμα χρήσης του βοηθήματος έχουν γυναίκες με οικογενειακό εισόδημα εώς 27.000€ - 31.000€ (για 1 εώς 3 παιδιά), δεν είναι άνεργες και είναι νέες στην αγορά εργασίας (θέτονται και δευτερεύοντα ζητήματα που συνιστούν προτεραιότητα)
3. Αιτήσεις θα γίνονται στον Οργανισμό Εργατικής Εστίας που διοικητικά θα είναι υπεύθυνος για την λειτουργία του προγράμματος
4. Η διαδικασία ορίζεται ως εξής: κάθε δομή δημόσια ή ιδιωτική αποστέλλει τον αριθμό των θέσεων που επιθυμεί να έχει στο πρόγραμμα καθώς και το ποσό με το οποίο ζητά να ενισχυθεί για κάθε θέση, προσφέροντας την ανάλογη έκπτωση (οι ανώτερες τιμές κατ’ άτομο είναι: για βρεφικό 3.000€, για βρεφονηπιακό -παιδικό 2.520€, για κέντρο δημιουργική απασχόλησης 1.560€ και για κέντρα παιδιών με ειδικές ανάγκες 4.200€). Η κατανομή προκύπτει από την επεξεργασία που κάνει ο ΟΕΕ. Κάθε μητέρα θα παίρνει ένα κουπόνι με το οποίο η κάθε δομή θα παίρνει τα χρήματα
5. Η διάρκεια του προγράμματος είναι δύο κύκλοι των 3 ετών έκαστος
6. Στο πρόγραμμα θα υπάρχει και εθνική συμμετοχή (δηλ το κράτος αντί να ενισχύει τις δημόσιες δομές που έχει θα χρηματοδοτεί και τις ιδιωτικές.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου