Διακοπές!

Παρασκευή 22 Ιανουαρίου 2010

Why Americans Should Care About the Debt Crisis in Greece

Με αυτό τον τίτλο, δημοσιεύτηκε σήμερα στο Yahoo θέμα για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Το κείμενο έχει ως εξής:

"Is Greece about to go bust? The Greek government says they don't need a rescue package but they are exploring all options to claw out of a mounting debt crisis to cover their near-term budget shortfall.

Investors are still skeptical. Yields on Greece's benchmark 10-year bond are trading near record premiums to comparable German debt after briefly touching a record high on Wednesday. The cost of insuring that debt through credit default swaps is also near unprecedented levels.

European Union officials say they are not worried about Greece defaulting and have refused to discuss talks of a bailout.
Jim Bianco, president of Bianco Research in Chicago, isn't so sure about either outcome. If Greece does default, "this could lead to a cascading effect" among other financially vulnerable nations, he warns. And, if Greece were to get bailed out that would be bad news for the rest of the Eurozone. Not only would the Euro decline, it would create a moral hazard.

Why should Americans care?
It's simple.
"If developed countries stop paying...then we've got a whole new world" resulting in higher borrowing costs around the globe, Bianco says, drawing a distinction between Greece and emerging markets like Argentina and Russia that have defaulted in recent years. A default by Greece, or other debt-laden Eurozone nations, speaks to an even larger concern, he says: "The fear in the marketplace is there could be a limit to the amount of money that governments can borrow and we might be close to that limit everywhere."
That would surely be ominous for the United States where debt is the country's biggest export.


Εμένα πάντως με καλύπτει πλήρως η εύστοχη τοποθέτηση του Κώστα Βεργόπουλου σε άρθρο του στην Ελευθεροτυπία

Οι ιέρακες των ελλειμμάτων
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Ο πληθωρικός σε διεθνείς συναντήσεις υπουργός Οικονομικών της χώρας μας δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει προς αλλοδαπούς, με αξιοσημείωτη προθυμία, ότι «παρέλαβε το μήνυμα»: δύο είναι τα κύρια σημερινά προβλήματα της οικονομίας μας, το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος, και δεσμεύεται η κυβέρνησή του να τα καταπολεμήσει κατ' απόλυτη προτεραιότητα.
Εάν αυτή η συνταγή ληφθεί σοβαρά υπόψη, τότε θα πρέπει να υπενθυμίσουμε τις συνέπειες για τις χώρες που την ακολούθησαν. Στη Λετονία, οι δαπάνες του δημόσιου προϋπολογισμού και οι μισθοί περικόπηκαν κατά 11%, οι φόροι αυξήθηκαν, δεκάδες δημόσια σχολεία και νοσοκομεία έκλεισαν, με συνέπεια την υποχώρηση του εθνικού εισοδήματος κατά 17,5%. Στην Ισλανδία, ακολουθώντας την αυτή αγωγή, οι μισθοί και οι δημόσιες δαπάνες περικόπηκαν κατά 15%, το εθνικό εισόδημα κατά 7,5%. Οχι μόνον η απασχόληση και το εισόδημα κάμφθηκαν, αλλά και η παραγωγικότητα όπως και η όλη οικονομία κατέρρευσαν. Πραγματοποιήθηκαν μαχητικές διαδηλώσεις μαθητών, φοιτητών, καθηγητών, των οποίων οι μισθοί περικόπηκαν «προνομιακά» κατά 60%, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι «επούλησε την ψυχή της στον Διάβολο».

Σήμερα ακόμη, πολλοί φαντασιώνονται ότι η μικρή Ισλανδία, απόγονος των ένδοξων Βίκινγκς, αιτιάται εαυτόν για την αδιαφορία της να συμμετάσχει στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ότι σπεύδει να προσέλθει σε αυτήν το συντομότερο, προκειμένου να εξασφαλιστεί από μελλοντικές χρηματοπιστωτικές κρίσεις. Ομως, παραμένει αμφίβολο ότι υπάρχει παρόμοια κατανοητικότητα από την άλλη πλευρά, δεδομένου ότι σειρά Ευρωπαίων οικονομικών ιθυνόντων αποκλείουν κατ' επανάληψη ότι η Ευρώπη θα βοηθήσει τα οικονομικά αδύναμα κράτη-μέλη της. Πρόσφατη δημοσκόπηση στη χώρα του Βορρά έδειξε ότι 54% των κατοίκων της απορρίπτουν αυτή την επιλογή. Σε αμφότερες τις χώρες επικρατεί η ιδέα ότι η ανεξαρτησία της οικονομικής πολιτικής είναι προτιμότερη από τον «μονόδρομο» που επιβάλλει ο εκάστοτε μεγάλος αδελφός.

Το παράδοξο είναι ότι, όταν το τραπεζικό σύστημα απειλήθηκε, δέχθηκε ευχαρίστως να διασωθεί με δημόσιο χρήμα. Ομως, η χρηματοπιστωτική διάσωση έχει μοιραία διογκώσει το έλλειμμα του δημόσιου τομέα. Υπάρχει κάτι ατιμωτικό και οικονομικά αυτοκαταστροφικό στη σημερινή αξίωση των διασωθέντων να επιβάλουν πρόσθετη πολιτική λιτότητος σε αυτούς που τους διέσωσαν με τις οικονομίες των φορολογουμένων. Η προθυμία του Ελληνα υπουργού Οικονομικών ίσως βρίσκεται σε διαφορετικό μήκος κύματος από τις δηλώσεις του Ελληνα πρωθυπουργού: «Δεν θα πληρώσουν οι μισθωτοί το κόστος της κρίσης, δεν θα περικόψουμε τους μισθούς των εργαζομένων, δεν είμαστε στην κυβέρνηση για να κατεδαφίσουμε το κοινωνικό κράτος».

Σύμφωνα με τον Αμερικανό οικονομολόγο Μαρκ Βάισμπροτ από την Ουάσιγκτον, τα προγράμματα οικονομικής σταθεροποίησης μέσω λιτότητος, που επέβαλε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε 41 χώρες κατά τα τελευταία έτη, όχι μόνο δεν σταθεροποίησαν ούτε μία από αυτές, αλλά τις αποσταθεροποίησαν και τις αποδυνάμωσαν όλες ακόμη περισσότερο. Κατά συνέπεια, εάν οι λέξεις διατηρούν ακόμη το περιεχόμενό τους, το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας, όπως βέβαια και όλες οι άλλες, δεν είναι τόσο το δημόσιο έλλειμμα, ούτε το χρέος, που, ως γνωστόν, υπολείπεται αισθητά από τα αντίστοιχα μεγέθη μεγάλου αριθμού άλλων χωρών της Ευρώπης, αλλά κυρίως η ανάκαμψη των ρυθμών της οικονομίας και η αυξητική δυναμική των εισοδημάτων, που επί του παρόντος καταγράφουν αρνητικές επιδόσεις.

Ο πειρασμός είναι μεγάλος για να μην αναφερθώ στον Αμερικανό νομπελίστα Πολ Κρούγκμαν1, ο οποίος δηλώνει προκλητικά και επιγραμματικά: Στους ιέρακες, που επισείουν τα δημόσια ελλείμματα και το δημόσιο χρέος και τρομοκρατούν με αυτά τον λαό, απαντώ πολύ απλά: πρόκειται για μεγάλης εκτάσεως χειραγώγηση και παραποίηση των στοιχείων, αλλά και τελικά τα ελλείμματα δεν παίζουν καθοριστικό ρόλο. Καθοριστικό ρόλο παίζει η κατάσταση της οικονομίας, δηλαδή η ικανότητά της να αυξάνει τα εισοδήματα. Εννοείται εδώ ότι η αυξητική δυναμική των εισοδημάτων συνιστά προϋπόθεση για τη ρεαλιστικότερη και ευκολότερη εκ των υστέρων κάλυψη των ελλειμμάτων και αποπληρωμή του χρέους. Ο ίδιος πηγαίνει ακόμη πιο μακριά. Το δημόσιο έλλειμμα συνεπάγεται ιδιωτικό πλεόνασμα στην αμερικανική οικονομία. Οι ιδιωτικές δαπάνες υπερέβαιναν τα ιδιωτικά εισοδήματα κατά 3,6% του αμερικανικού ΑΕΠ το 2006, ενώ η υπέρβαση των δαπανών ανήλθε σε 5,6% στις αρχές του 2009. Η αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης οφείλεται σε αντίστοιχη διόγκωση του δημόσιου ελλείμματος. Η αύξηση των δημόσιων ελλειμμάτων επέτρεψε στην Αμερική τη χρηματοδότηση της ιδιωτικής δαπάνης, με ποικίλους τρόπους. Είτε με την αυτόματη αύξηση των επιδομάτων ανεργίας είτε με την αποφορολόγηση των εισοδημάτων είτε ακόμη με την αύξηση των δημόσιων δαπανών σε πρόσθετα μισθολόγια. Συγκρατήθηκε έτσι η σημερινή κρίση στα όρια της «Μεγάλης Υφεσης» (Recession) και δεν έφθασε σε εκείνα της «Μεγάλης Κατάθλιψης» (Depression), που είχε λάβει το 1930, όταν οι δημόσιες δαπάνες είχαν παραμείνει σε ασύγκριτα πιο χαμηλά επίπεδα. Με δυο λόγια, συμπεραίνει ο Αμερικανός νομπελίστας, τα ελλείμματα έσωσαν σήμερα τον κόσμο, από μια κρίση απειλητικότερη εκείνης του 1930. Οχι βέβαια ότι τα ελλείμματα και τα χρέη δεν αποτελούν πρόβλημα, όμως επιβάλλεται ιεράρχηση των προβλημάτων: προηγείται όλων η αποκατάσταση του αυξητικού ρυθμού της οικονομίας, ώστε και τα λοιπά προβλήματα ν' αντιμετωπισθούν στη συνέχεια υπό ευνοϊκότερους όρους.

Η κυβερνητική διγλωσσία συνιστά αυτοκαταστροφική επιλογή: δεν μπορεί άλλη γλώσσα να παρουσιάζεται προς τα έξω και άλλη προς τα μέσα. Οι πάντες πληροφορούνται τα πάντα, η μια επιλογή υπονομεύει την αξιοπιστία της άλλης. Η αξιοκρατία, η διαφάνεια, η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι σημαντικοί στόχοι, όμως παραμένει ασύλληπτος και αδιατύπωτος ο κυριότερος: η ανάκαμψη της οικονομίας, και αυτό προϋποθέτει συνοχή οικονομικής πολιτικής, της οποίας επί του παρόντος δεν διακρίνονται ούτε καν ψήγματα.

1. Βλ. Paul Krugman, Deficit Hawks Trying Το Scare People With Big Out-Of-Context Numbers, The Huffington Post, 9 Ιανουαρίου 2010. - Deficits Saved The World, The New York Times, 15 Ιουλίου 2009.

kvergo@gmail.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: